PARAFIA RZYMSKOKATOLICKA NARODZENIA
NAJŚWIĘTSZEJ MARI PANNY W MINODZE
Proboszcz:
ks. Jerzy Ławicki, KHW, ur. 1952 (Włoszczowa, Wniebowzięcia NMP), wyśw. 1977, mian. 1996
Rys historyczny:
Z zapisków historycznych wynika, że pierwszym właścicielem Minogi był Klemens. W 1262 r. książę Bolesław Wstydliwy nadał część miejscowości klasztorowi franciszkanek z Zawichostu, przeniesionemu do Skały. W 1325 r., wg Długosza, Minoga należała już do Marka i Mikołaja herbu Nowina; w tym czasie stał w Środku wsi mały drewniany Kościół kryty gontem. Ks. Jan Wiśniewski zapisał, że w 1704 r. był to „Kościół nachylony ku północy, gontem dookoła obity”. Ale mocno naruszona zębem czasu Świątynia nie ostała się. Nowy, murowany Kościół został zbudowany w 1736 r., a cztery lata później konsekrował go bp Michał Kunicki, sufragan krakowski. Pierwszą wojnę Światową budowla przetrwała praktycznie w całości; jak czytamy w kronice „kule nie robiły jej szkody”. Tragedia nastąpiła jednak 3 września 1918 r., kiedy zaprószony ogień wywołał pożar kościoła. Na szczęście sklepienie ocalało, a parafianie szybko wzięli się do odbudowy Świątyni, która 24 listopada tegoż roku została pokryta „nowym wierzchem”. Kościół posiada prezbiterium zamknięte półkolisto i nawę zbudowaną na planie prostokąta. W Świątyni znajduje się obraz Matki Bożej Minodzkiej, niegdyś otoczony szczególnym kultem. Wnętrze kościoła było malowane w latach 70. ubiegłego wieku, prace konserwatorskie przeprowadzono w 1994 r. W ostatnich latach odnowiony został obraz Matki Bożej w głównym ołtarzu, zaś boczny ołtarz poddano konserwacji. Na terenie parafii, w Sułkowicach, znajduje się kaplica pw. Matki Bożej Ostrobramskiej, zbudowana w 1984 r.
Czy wiesz, że…
Ks. Walenty Khaun, wielce zasłużony dla parafii proboszcz, był gorliwym duszpasterzem dbającym o Kościół zarówno w wymiarze duchowym, jak i materialnym. W 1893 r. został usunięty z probostwa. Rosyjscy żołdacy przyjechali do Minogi, aby go pojmać. Kapłanowi udało się jednak przechytrzyć żołnierzy i w przebraniu wyjechał karetą do Krakowa. Wstąpił tam do Zgromadzenia Ojców Zmartwychwstańców. Zmarł w 1911 r. pod Rzymem. Przypomina o tym pamiątkowa płyta umieszczona w świątyni. W prezbiterium kościoła, po lewej stronie od ołtarza, wiszą kajdany. Przekazywana do dziś opowieść łączy z nimi dziwny przypadek. Otóż w czasach zaborów żołnierze rosyjscy prowadzili w okowach pewnego Polaka, który miał być wywieziony na Sybir. Gdy z nieszczęśnikiem zbliżyli się w okolice kościoła, kajdany same opadły z jego rąk i nóg. Zdziwieni żołnierze, ponownie zakuli więźnia w kajdany, ale te wkrótce ponownie spadły. Rosjanie stwierdzili, że widocznie Bóg chce, aby puścić wolno skazańca. Kajdany zostały umieszczone w kościele na pamiątkę tego tajemniczego wydarzenia. Na terenie rozległej parafii znajduje się kaplica w Sułkowicach, w której w niedzielę i Święta odprawiana jest Msza Św. W przeszłości, przy skrzyżowaniu dróg, stała tam mała kapliczka. Mieszkańcy Sułkowic gromadzili się przy niej na modlitwę. Do kościoła parafialnego było daleko – ponad 5 km. Księża przyjeżdżali więc w niektóre niedziele, aby odprawić dla tutejszej wspólnoty wiernych Mszę Św. Pod koniec lat 70. podjęto decyzję o rozbudowie kaplicy. Prace ukończono w 1984 r. Przez cały czas „mały Kościół” jest upiększany oraz wyposażany w nowe sprzęty.
HISTORIA KOŚCIOŁA
Pierwsza wzmianka źródłowa o kościele i parafii pochodzi
z 1325 r. Pierwotny kościół był drewniany. Obecny kościół parafialny murowany pod wezwaniem Narodzenia NMP, został zbudowany w latach 1733 – 1736 z Fundacji podkomorzego krakowskiego Antoniego Felicjana Szembeka na miejscu poprzedniego drewnianego, który spalił się w roku 1726, staraniem Proboszcza Ks. Jana Augustynowicza. Budowę ukończono w 1736 roku. Kościół został konsekrowany w 1740 roku przez biskupa sufragana krakowskiego Michała Kunickiego. W roku 1887 proboszcz Parafii Minoga Ks. Walenty Khaun zbudował zakrystię przy południowej ścianie kościoła,
a w roku 1893 kaplicę przy północnej stronie tworzącą nawę boczną oraz półkolistą kruchtę z wejściem od strony południowej. W dniu 03. 09. 1918 roku pożar zniszczył wnętrze kościoła – między innymi zniszczeniu uległ główny ołtarz
z obrazem Matki Bożej słynącej łaskami. Ówczesny proboszcz
Ks. Józef Łakomski sprowadził z kościoła z Zadroża obecny ołtarz boczny z obrazem Ukrzyżowania. Ołtarz został odnowiony z wielkim trudem dzięki ofiarności parafian w latach 1998 i 1999. Ołtarz ten był przez jakiś czas ołtarzem głównym nim zbudowano obecny ołtarz główny. W latach od 1965 do 1970 usunięto z kościoła ambonę – jej fragmenty w postaci figur Ewangelistów oraz znaków im przypisanych znajdują się obecnie na filarach kościoła, po obu stronach. Usunięto także rzeźbioną balustradę, której fragmenty zachowane są, jako lichtarze pod świece. Wstawiono obcy stylowo ołtarz twarzą do ludu i pulpit – ambonę do czytań. Kościół parafialny zbudowany jest na planie prostokąta z niewyodrębnionym prezbiterium półkolisto zamkniętym. Murowany z cegły i kamienia orientowany. Jest nakryty dachem dwuspadowym krytym blachą o jednej kalenicy. Otoczony murem posiadającym od strony zewnętrznej podział ramowy, od strony wewnętrznej ozdobionym wnękami i pilastrami. Zachodnia fasada kościoła jest wklęsła, posiada szczyt o łuku wklęsło – wypukłym
z uskokiem ozdobionym wazonami rzeźbionymi w kamieniu. Przy fasadzie zachodniej stoją dwie wieże złączone
z kościołem, zbudowane na planie kwadratu, nakryte czworo ściennymi hełmami z kopułkami i latarniami. Hełm wieży północnej był kiedyś uszkodzony i został naprawiony.
W fasadzie znajduje się portal głównych drzwi kościoła ozdobiony wolutami, falistymi gzymsami i rzeźbionymi kamiennymi wazonami. Po obu stronach portali znajdują się dwie puste nisze. W nadprożu nad portalem znajduje się napis dedykacyjny następującej treści: ”D.O.M. Ad Majorem Dei Gloriam, Beatissimae Virginis Mariae Immaculatae Conceptas Honorem Cedat Anno Domini MDCCXXXVII. Bogu Najlepszemu, Największemu na Większą Chwałę Bogu, Błogosławionej Dziewicy Marii Niepokalanie Poczętej dla uczczenia, co się działo roku Pańskiego 1737.
Na półkolistej ścianie apsydy znajdują się trzy półkoliste wnęki przeznaczone na posągi. Na dachu kościoła znajduje się barokowa sygnaturka. Wnętrze kościoła jest nakryte sklepieniem kolebkowym z lunetkami wspartym na kamiennych gurtach. Ściany nawy głównej zdobią pilastry i rozczłonkowany fryz poziomy o bogatym belkowaniu. Zewnętrzne ściany są otynkowane i ozdobione pilastrami z kamiennymi korynckimi głowicami. Północna nawa kościoła dobudowana w roku 1893 roku posiada sklepienie kolebkowe. Zakrystia jest nakryta sklepieniem krzyżowo – żebrowym. Kościół posiada trzy ołtarze w nawie głównej i jeden w nawie bocznej. Ołtarz wielki posiada nastawę drewnianą trzykondygnacyjną polichromowaną
i pozłacaną. Na gzymsie dolnej kondygnacji stoją figury czterech doktorów kościoła; św. Augustyna, św. Atanazego, św. Grzegorza i św. Hieronima, wykonane w drewnie.
W części środkowej znajduje się obraz Matki Boskiej
z Dzieciątkiem będący kopią obrazu z kościoła Santa Maria Maggiore w Rzymie, ujęty w bogatą złoconą ramę.
W prezbiterium znajdują się gabloty zawierające dziękczynne wota ofiarowane Matce Boże w podzięce za wysłuchane modlitwy i prośby, jakie modlący się zanoszą do Matki Bożej
w każdą pierwszą środę miesiąca w nowennie do Matki Bożej Minodzkiej. W zwieńczeniu znajduje się obraz Zwiastowania NMP, a na zasuwie obraz Narodzin Najświętszej Marii Panny.
Przy północnej ścianie nawy stoi ołtarz z obrazem św. Jana Kantego. Przy południowej ścianie kościoła stoi ołtarz
z obrazem Ukrzyżowania. W bocznej nawie Kościoła stoi ołtarz z obrazem Najświętszego Serca Pana Jezusa. Również w tej nawie znajduje się rzeźbiona chrzcielnica wykonana ze sztucznego kamienia. W głównej nawie stoją dwa szeregi dębowych barokowych ławek i barokowy konfesjonał po lewej stronie w przejściu do kaplicy. Kościół parafialny w Minodze
w całości jest zabytkiem sztuki późnego baroku na ziemiach polskich warty nie tylko oglądania, ale też i troski o jego dalsze przetrwanie, by mógł służyć następnym pokoleniom naszej parafii i Ojczyzny.